|
Бу куфрга кириш талаб қилинган киши ҳақида эди. Аммо бундан енгилроқ нарсани, масалан исломий даъватни тарк қилишни ёки бирон маъсиятни қилишни ёки шунга ўхшаш нарса талаб қилинган кишига келсак бу оятдан унинг жоизлиги олинмайди. Шунинг учун «Аллоҳ мусулмонга куфрни юзаки изҳор қилишга ижозат берган экан куфрдан енгилроқ нарсага аллақачон ижозат беради» деб айтиш нотўғридир. Бундай дейилмайди. Чунки маъсият куфр жинсидан эмас. Шунинг учун у аллақачон деган баҳс остига кирмайди. Шунингдек куфрга қиёс ҳам қилинмайди. Чунки қиёслаш учун бирон иллат йўқ. Лекин бирон кишидан бирон маъсиятни қилиш ёки куфрдан бошқа бирон нарсани қилиш талаб қилинса, қилмайдиган бўлса аниқ ўлдириш хавфи туғилса, бундай ҳолатда жонини қутқариш учун ўша нарсани қилиши жоиз бўлади ва гуноҳкор бўлмайди. Бунга далил Пайғамбаримиз с.а.в.нинг ушбу сўзларидир:
«رُفِعَ عَنْ أُمَّتِي الْخَطَأُ وَالنِّسْيَانُ وَمَا اُسْتُكْرِهُوا عَلَيْهِ»
«Умматимдан хато, унутиш ва улар мажбур қилинган нарса (гуноҳи) кўтарилди». Табароний «Кабир»да ривоят қилди. Бунинг маъноси: машаққат ва гуноҳ кўтарилди ва ҳукм кўтарилди, демакдир. Бу эса ўша нарсани қилиш жоизлигини англатади. Лекин фақат битта ҳолатда, аниқ ўлдирилишдан хавф қилиш ҳолатида жоиздир. Фақиҳлар мана шуни мажбур қилувчи ноиложлик деб атайдилар. Фақат угина мажбур қилинган кишидан талоқ, никоҳ, бай ва бошқа ишлар ва битимлар каби ҳукм кўтариладиган барча ҳолатларда шаръан эътиборга олинадиган мажбурликдир. Чунки Пайғамбаримиз с.а.в.нинг: «улар мажбур қилинган нарса…», деган сўзлари мажбур қилувчи ноиложлик деган маънодадир.
333-бет
Бетлар: 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434